PORTÖR MUAYENESİ NEDİR?

Portör testi, dışkı parazitleri ve parazit yumurtaları, dışkı kültürü testleri, boğaz kültürleri ve göğüs röntgenleri için yapılan testlerin bir kombinasyonudur. Dışkıda parazit ve parazit yumurtası testi, test edilen kişinin dışkısının incelenmesini içerir. Bu test, dışkıda herhangi bir parazit veya parazit yumurtası olup olmadığını belirler. Bir diğer test olan dışkı kültürü, Salmonella gibi bakterilerin tespit edilmesine yardımcı olur. Boğaz kültürü, streptokok bakterilerinin mevcut olup olmadığını inceler.

Test, dışkı parazitleri ve parazit yumurtaları için testler, dışkı kültürü testleri, boğaz kültürleri ve göğüs röntgenlerinin bir kombinasyonudur. Test edilen kişinin dışkısı ve Salmonella gibi bakterileri tespit etmek için kültürü incelenir. Boğaz kültürlerinde Streptokok bakterilerinin mevcut olup olmadığı incelenir.

Gıda endüstrisinde ve kreş çalışanlarında yaygın olarak portör muayenesi yapılır. Test, bir kişinin herhangi bir virüs veya bakteri taşıyıp taşımadığını belirler. Bu test, bu test sayesinde yapılabilecek birkaç testi içerir. Testin sıklığı genellikle hangi testin yapıldığına ve enfeksiyon riskinin derecesine bağlıdır.

Portör testleri, dışkıdaki organizmaları tespit etmek ve patojenlerin varlığını analiz etmek için yapılır. Porter testi, bu test sayesinde gerçekleştirilebilecek çeşitli analizleri içerir.

  1. Portör Testini Kimler Yaptırmak Zorundadır?

Hepatit B Portör testi, düzenli testler için laboratuvarı ziyaret etmeleri gereken gıda sektörü çalışanları için zorunlu bir testtir. Kreş çalışanları da rutin testleri için laboratuvarı ziyaret etmelidir. Bu test, gıda üretiminde aşçı, garson ve kafeterya personeli olarak çalışanlara uygulanır.

Portör testleri gıda sektörü çalışanları için zorunludur. Sağlık Bakanlığı, gıda ve yemek hizmetlerinde çalışan herkesin bu testleri yaptırmasını zorunlu kılmaktadır. Bu test gıda üretiminde çalışanlara, aşçılara, garsonlara ve kafeterya personeline uygulanmaktadır. Kreş çalışanlarının da bu testleri yaptırmaları gerekmektedir.

Sağlık Bakanlığı ulusal bağışıklama programlarının geliştirilmesi ve uygulanmasından sorumludur. Sağlık Bakanlığı ayrıca tüketiciyi korumak ve salgınları test etmek için tavsiyelerde bulunmak üzere bir dizi halk sağlığı politikası oluşturmuştur.

  • Portör Testi Zorunlu Olan Sektörler

Portör muayenesi gerektiren sektörler gıda üretim, dağıtım ve servis işyerleri, güzellik salonları, kuaförler ve berberlerdir. Şirketlerin mutfaklarında çalışan kişilerin de portör muayenelerinden geçmeleri gerekmektedir. Bu muayene sırasında çeşitli testler yapılmaktadır. Bu testleri şu şekilde sıralayabiliriz: Yılda en az bir kez Boğaz ve Burun Kültürü (Staphylococcus aureus için), Dışkı Kültürü (Salmonella ve Shigella için) ve Akciğer Röntgeni (Tüberküloz için), En az altı ayda bir dışkının mikroskobik incelemesi (Entamoeba, histolytica kistleri, giardia lamblia kistleri ve helmint yumurtaları için).

Gıda üretimi ve servisi, kuaförler ve restoranlarda çalışanların portör muayenelerinden geçmeleri gerekmektedir. Bunlar portör muayenelerinin zorunlu olduğu çalışma alanlarıdır. Yukarıda belirtilen testlere ek olarak, her altı ayda bir akciğer röntgeni (Tüberküloz için) ve dışkı mikroskobik incelemesi (Entamoeba, histolytica kistleri, giardia lamblia kistleri ve helmint yumurtaları için) gereklidir.

Portörler ellerinde yiyecek, içecek ve diğer malları taşıyan kişilerdir. Bu mallar arabalara, el arabalarına veya sepetlere yerleştirilebilir. Bu malları bisikletleriyle müşterinin evine teslim etmeleri de mümkündür. Bu tür işlerle temas sonucu en sık görülen hastalık gıda zehirlenmesidir. Bu nedenle sağlık yetkilileri bu kişileri çok yakından takip etmekte ve zaman zaman hamal muayenesinden geçmelerini şart koşmaktadır. Bu muayene, stafilokok bakterileri için boğaz testi, salmonella ve Shigella hastalığı patojenleri için dışkı testi, akciğer rahatsızlıkları (tüberküloz) için test ve Entamoeba histolytica kistleri, giardia lamblia kistleri ve helmint yumurtaları için en az altı ayda bir dışkının mikroskobik incelemesi gibi çeşitli testleri içerir.

Gıda sektöründe, güzellik salonlarında veya hamamlarda çalışanlar için portör muayeneleri zorunludur. Ayrıca, bu muayenelerin en az altı ayda bir tekrarlanması gerekmektedir.

  • Portör Muayenesi Kaldırıldı mı?

İşyeri hekimlerince istenen, bir insan veya hayvanda yer alan mikroorganizma değerlerinin insan vücudunda taşınıyor olması ya da mikroorganizmaların farklı insanlara virüs bulaştırma durumu ve hastalık belirtilerinin önceden engellenmesi durumu için gerekli olan bir muayene türüdür. Portör uygulaması; Gaita Kültürü, Boğaz Kültürü, Burun Kültürü, Gaitanın Mikroskobik İncelemesi şeklinde ayrılmaktadır.

  • Portör Muayenesi Kaldırıldı mı?

Konuyla ilgili resmi kaynaklar şu şekilde yer almaktadır. 1593 SAYILI UMUMİ HIFZISSIHHA KANUNU Kanun Numarası: 1593 Kabul Tarihi: 24/4/1930 Yayımlandığı R.Gazete: 6/5/1930 Sayı: 1489 Yayımlandığı Düstur : Tertip : 3 Cilt : 11 Sayfa : 143 MADDENİN ESKİ HALİ Madde 126 – Yenilecek ve içilecek şeyler satan veya veren veyahut taharet ve nezafete mütaallik sanatlar ifa edenler her üç ayda bir kendilerini muayene ettirerek bir sıhhi rapor almağa mecburdurlar. Bunlardan devrei sirayette frengi ve sari verem ve cüzzama müptela olanlarla halkın istikrah ve nefretini mucip bir cilt hastalığına duçar olanlar sanatlarını icradan menolunurlar. MADDENİN YENİ HALİ Madde 126- (Değişik madde: 11/10/2011-KHK/663/58.md.) Gıda üretim ve satış yerleri ve toplu tüketim yerleri ile insan bedenine temasın söz konusu olduğu temizlik hizmetlerine yönelik sanatların ifa edildiği iş yeri sahipleri ve bu iş yerlerinin işletenleri, çalışanlarına, hijyen konusunda bu iş yerlerindeki meslek ve faaliyetin gerektirdiği eğitimi vermeye veya çalışanların bu eğitimi almalarını sağlamaya, belirtilen eğitimleri almış kişileri çalıştırmaya, çalışan kişiler ise bu eğitimleri almaya mecburdurlar. Bizzat çalışmaları durumunda, iş yeri sahipleri ve işletenleri de bu fıkra kapsamındadır. Bulaşıcı bir hastalığı olduğu belgelenenler ile iş yerinin faaliyet ve hizmetlerinden doğrudan yararlananları rahatsız edecek nitelikte ve görünür şekilde açık yara veya cilt hastalığı bulunanlar, bizzat çalışan iş yeri sahipleri ve işletenleri de dâhil olmak üzere, alınacak bir raporla hastalıklarının iyileştiği belgeleninceye kadar, birinci fıkrada belirtilen iş yerlerinde çalışamaz ve çalıştırılamazlar. Çalışanlar, hastalıkları konusunda işverene bilgi vermekle yükümlüdür.

HİJYEN EĞİTİMİ YÖNETMELİĞİNDEN; (05/07/2013 tarih ve 28698 sayılı Resmi Gazete) MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik aşağıda belirtilen iş kollarını kapsar:

a) Gıda üretim ve perakende iş yerleri. (Perakende iş yerleri: Ana dağıtım merkezleri, hazır yemek hizmeti, iş yeri ve kurum yemekhaneleri, restoranlar ve diğer benzeri gıda hizmetlerinin sunulduğu yerler, dükkânlar, toptan satış yerleri, süpermarket dağıtım merkezleri dâhil olmak üzere son tüketiciye satış ve dağıtım noktasında gıdanın işlenmesi, muameleye tabi tutulması veya depolanması ve benzeri hizmetlerin verildiği iş yerleri)

b) İnsani tüketim amaçlı sular ile doğal mineralli suların üretimini yapan iş yerleri.

c) Kaplıca, hamam, sauna, berber, kuaför, dövme ve pirsing yapılan yerler, masaj ve güzellik salonları ve benzeri yerler.

       ç) Otel, motel, pansiyon ve misafirhane gibi yerler.

d) Komisyon tarafından hijyen eğitimi verilmesi uygun görülen diğer iş kolları.

MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin kapsadığı iş yerlerinde, Genel Müdürlük tarafından verilen belgeye sahip olmayan kişiler çalıştırılamaz. İş yeri sahipleri ve işletenleri, çalışanlarının hijyen eğitimi almasından ve belgeli olarak çalıştırılmasından birinci derecede sorumludur. Bizzat çalışmaları durumunda iş yeri sahipleri ve işletenleri de bu eğitimi almaya mecburdur. MADDE 11 – (1) Her iş kolunun izin, onay, kayıt, ruhsatlandırma ve benzeri hizmetlerini yürüten Bakanlık veya mahalli idare, bu Yönetmelikte belirtilen iş yerlerinin, 5 inci, 9 uncu ve 10 uncu maddelerde belirtilen yükümlülükleri yerine getirip getirmediğini denetler. Bu maddelerde belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyenler hakkında, durumu bu maddelere uygun bulunmayan çalışanların her biri ayrı ayrı aykırılıklar olarak değerlendirilir ve 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanununun 282 nci maddesine göre işlem yapılır. 1593 sayılı UMUMİ HIFZISSIHHA KANUNU: Madde 282–(Değişik: 23/1/2008-5728/48 md.) Bu Kanunda yazılı olan yasaklara aykırı hareket edenler veya zorunluluklara uymayanlara, fiilleri ayrıca suç oluşturmadığı takdirde, ikiyüzelli Türk Lirasından bin Türk Lirasına kadar idarî para cezası verilir. 

Sonuç Olarak: Portör Muayenesi kaldırılmış olup yerine hijyen eğitimi şartı getirilmiştir. Ancak işyeri hekimleri hijyen eğitimini aldırmak koşuluyla çalışandan yine portör muayenesi isteyebilmektedir.